شرایط حاصل از کرونا برای اهالی هنر هیچ‌ خوب نیست‌. از همان ابتدا هم خوب نبود. در واقع از همان اول که آمد سر جنگ داشت و وضع را سخت کرد. به تبع چنین شرایطی عده‌ای از هنرمندان موسیقی ترک هنر گفتند، سازشان را فروختند و به کارهای غیرمرتبط متوسل شدند. ولی اکنون مدتی است که خوشبختانه امکان بازگشت به صحنه فراهم شده است که البته همین روند هم هر بار با آمدن موج جدیدی از کرونا با موانعی مواجه می‌شود و یک امر حتمی نیست.

در این مسیر بازگشایی دوباره کنسرت‌ها نیز حرف و حدیث‌های خاص خود را دارد؛ مسائلی چون تامین رضایت برگزارکنندگان، افزایش قیمت بلیط‌ها، تضمین رعایت پروتکل‌های بهداشتی و از همه مهمتر حفظ جان هنرمندان و تماشاگران. 

به همین جهت تصمیم گرفتیم درباره وضعیت قیمت‌گذاری بلیط‌ها و ادامه روند برگزاری کنسرت ها، با یکی از تهیه کنندگان موسیقی صحبت کنیم.

محمدحسین توتونچیان درباره این امر به ایسنا می‌گوید: بر اساس مجوزهایی که اول اسفند برای ماه آخر سال ۱۴۰۰ داده شد، تا ۲۰ درصد می‌توانیم بلیط فروشی داشته باشیم که البته ممکن است این ظرفیت ۱۰ تا ۱۵ درصد به خاطر بلیط‌های مهمان بالا رود، ولی برای فروردین‌ ماه هنوز درصد مشخصی جهت بلیط فروشی به ما ابلاغ نشده است و انتظار می‌رود که تا ۵۰ درصد امکان بلیط فروشی داشته باشم؛ البته اگر سایت‌های بلیط فروشی به سامانه سلامت وصل شوند، با فروش بلیط به افرادی که سه دُز واکسن خود را دریافت کرده‌اند، می‌توانیم تا ۹۰ درصد سالن هم امکان فروش داشته باشیم. 

از این تهیه کننده موسیقی درباره افزایش قیمت بلیط‌ها می‌پرسیم. پاسخ می‌دهد: پس از اینکه اعلام شد بلیط فروشی تنها تا ظرفیت ۲۰ درصد امکان پذیر است، افزایش قیمت‌ها تنها پنج درصد بالا رفت. باید این مسئله را در نظر بگیریم که ما در شرایطی به سر می بریم که رشد قیمت برخی کالاهای اساسی که لازمه طبیعی زندگی هر خانواده است تا ۴۰۰ درصد افزایش داشته‌، حال چه برسد به کنسرت‌ها که از کالاهای اساسی خانوار نیست و مردم، اجباری برای مشارکت در آن را ندارند. به هر حال قیمت چه چیزی بالا نرفته که ما انتظار داشته باشیم قیمت‌ بلیط کنسرت‌ها بالا نرود؟ 

از او سوال می‌کنیم که آیا برنامه‌ای برای افزایش قیمت بلیط‌ها در سال آینده دارند؟ می‌گوید: طبیعتاً اگر نرخ‌ها ثابت باشد و هیچ چیز دیگری از کالاهای اساسی جامعه رشد قیمت نداشته باشد، ما هم افزایش قیمت نخواهیم داشت. 

توتونچیان درباره خسران هنر طی مدت شیوع کرونا، توضیح می‌دهد: زیانی که هنر طی این مدت متحمل شد آنقدر بالا و بالاست که صحبت درباره آن کار تلخ و دردناکی است. هنرمندان هم که در همین جامعه زندگی و با همین هزینه‌ها امرار معاش می‌کنند، باید درآمدی هم تراز نرخ تورم داشته باشند. ولی می‌بینیم که درآمد آنها نسبت به سال ۹۸ تنها افزایش دو برابری داشته است. درواقع قیمت بلیط اجراها پیش از کرونا حداکثر ۲۰۰ هزار تومان بوده و اکنون ۴۰۰ هزار تومان شده است. این در حالی است که خیلی از هزینه‌های برگزاری کنسرت‌ها بالا رفته است؛ افزایش قیمت اجاره سالن‌ها، پذیرایی، نوازندگان، تبلیغات، بیلبورد و ... . آیا اکنون که هنر توانسته بعد از دو سال بی‌درآمدی، به روی صحنه برگردد، باید درباره افزایش دو برابری قیمت‌های خود پاسخگو باشد؟!

مدیر سایت ایران کنسرت ادامه می‌دهد: بعد از دو سال مسکوت ماندن، دو سالی که مجبور به هزینه کردن از جیب خودمان بودیم، نوازندگان ما سازهایشان را فروختند و اساتید هنر به کارهایی چون فعالیت در تاکسی  اینترنتی روی آوردند، حالا باید برای ادامه فعالیت نیمه کاره و حتی ۲۰ درصدی خود توضیح دهیم، توبیخ و یا حتی تهدید هم شویم؟ در این مدت نه تنها هیچ نهادی صنفی از هنر حمایت نکرد، بلکه اداره مالیات و دارایی که ادعا می‌کند شرکت‌های فرهنگی و هنری از مالیات معاف هستند، از هنرمندان مالیات‌های سنگین می‌گیرد. 

اختصاصی موسیقی هنری ایران:

سال‌نوای موسیقی ایران، عنوان مراسمی است که از سال نود و چهار، توسط علی جعفری پویان، راه اندازی شده و اختصاص به تجلیل و گرامیداشت اساتید و هنرمندان موسیقی ایران دارد. از سال هزار و چهارصد، با راه اندازی وب سایت سال‌نوا، این مراسم به شکلی جدی‌تر دنبال خواهد شد و رای‌گیری و  نظرخواهی‌ها، به صورت الکترونیک و توسط وب‌سایت سال‌نوا انجام می‌گیرد. این  متن گفت و گوی "موسیقی هنری ایران" با محمد مهدی گورنگی، مدیر اجرایی سال‌نوا است.

با سلام به شما، در شروع صحبت، لطفاً از تاریخچه سال‌نوا بگویید.

سلام و سپاس از شما و همهٔ دست‌اندرکارانِ وب‌سایت موسیقی هنری ایران. نخستین دورهٔ مراسم سال‌نوای موسیقی ایران خردادماهِ سال ۱۳۹۴ در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد. این برنامه به مناسبت سال‌روزِ تولد جناب آقای ابراهیم لطفی، نوازنده و مدرسِ نامدارِ ویلن، با طراحی و تلاشِ دوست عزیز و هنرمندم علی جعفری پویان (نوازنده و مدرس ویلن) برگزار شد. در آن سال، شاگردانِ جناب آقای لطفی که خودشان حالا دیگر از هنرمندانِ سرشناس موسیقی بودند، با مدیریتِ علی جعفری پویان برنامه‌ای زیبا و به یادماندنی ترتیب دادند و با حضور هنرمندان بزرگ موسیقی ایران از استادشان تجلیل و قدردانی کردند. برگزاری این برنامه و حرکتِ زیبای قدردانی شاگردان از استاد، موجب شد تا این ایده گسترش یافته و ادامه‌ پیدا کند و از آن زمان به بعد سال‌نوا هر سال از استادان و پیشکسوتان موسیقی تقدیر نماید. این مراسم به مرور با مشارکتِ هنرمندانِ بیشتری بزرگتر و کامل‌تر شد و بخش‌های جدید و متنوعی به آن افزوده شد. تا به حال پنج دورهٔ این مراسم برگزار شده است. سال‌نوا در یک دوره نیز به دلیل شرایط  و اتفاقاتِ سال ۱۳۹۸ سکوت را برگزید و بنا داریم دورهٔ جدید، که هفتمین سال‌نوای موسیقی ایران است را در بهارِ ۱۴۰۱ برگزار کنیم.

همکاری شما با سال‌نوا از چه دوره ای آغاز شد؟

من از اولین دوره به عنوان یکی از مشارکت‌کنندگان در کنار برنامه حضور داشتم. اما در سال ۱۳۹۷ علی جعفری پویان پیشنهادِ مدیریت اجرایی برنامه را مطرح کرد. از آنجا که معتقدم هر کسی موظف است در حیطهٔ کاری و تخصصی خودش، هرکاری که از دستش برآید، انجام بدهد، پیشنهاد دوست دیرینه‌ام را پذیرفتم تا سهمی در این آیین داشته باشم و قدمی برای موسیقی و موسیقی‌دانانِ مظلوم ایران بردارم. آن‌هم در زمانه‌ای که هنر و هنرمند و به‌ویژه موسیقیِ هنری و موسیقی‌دانانِ راستین، مورد بی‌مهری‌های مدام بوده و هستند. من از چهارمین دورهٔ سال‌نوای موسیقی ایران، به همراهِ گروه اجراییِ پُرتلاش، متشکل از هنرمندانِ دلسوز موسیقی، به عنوان مدیر اجرایی حضور داشتم.

برای برگزاری مراسم، آیا حمایتی از ارگان‌های دولتی داشتید؟

یکی از جذابیت‌های سال‌نوا، مشارکت و همدلی موسیقی‌دانان در کنار یکدیگر، بدون هیچ وابستگی به ارگان‌های دولتی است. سال‌نوا نمادی از اتحاد موسیقی‌دانان است که بی‌مهرها را به مهر نزدیک می‌کند. این مراسم به‌صورت کاملاً مستقل و بدون حمایت از ارگان‌های دولتی اما با یاری موسیقی‌دانان و هنردوستانِ بخشِ خصوصی به راه خود ادامه داده است. البته ذکر این نکته لازم است که سال‌نوا در چهار دوره، مراسم پایانی خود را در فرهنگسرای نیاوران، در زمان مدیریت سید عباس سجادی و با حمایت ایشان که خود اهل شعر و موسیقی است، برگزار کرد. ما دست تمامی هنرمندان و هنردوستانی که دغدغهٔ فعالیت‌های فرهنگی دارند را به مهر می‌فشاریم و از یاری و حمایت ایشان در جهت اعتلای موسیقی ایران به گرمی استقبال می‌کنیم.

میزان استقبال هنرمندان موسیقی از سال‌نوا را بیان کنید.

یک‌صد هنرمند موسیقی در دومین دورهٔ سال‌نوا مشارکت داشتند. این تعداد در دوره‌های بعد اضافه شدند و تا آخرین دوره به حدود سیصد نفر رسیدند. استقبال بسیار خوبی که به مرور با اطلاع‌رسانی بیشتر و شناخته شدنِ مراسم، رشد یافته است. اینکه هنرمندان به صورت مادی و معنوی و به‌طور خودجوش در سال‌نوا مشارکت می‌کنند، اتفاقی کم‌نظیر و زیبا را رقم می‌زند که ماندگار است.

برای گسترش فعالیت و اطلاع‌رسانی بیشتر و فراگیرتر، آیا اقدامی داشتید؟

بله. سال‌نوا حرکتی رو به رشد و به دور از ایستایی است. در همین راستا برنامه‌های متنوع و متعددی را به اجرا گذاشته است. بخش‌هایی مانند «نکوداشت» و «یادبود» با زیربخش‌های «تندیس‌ها و تقدیر‌ها» و«تمبرهای یادبود درگذشتگان»، بخش «برنامه‌های تولیدی» که از ششمین دورهٔ سال‌نوا به مراسم اضافه شد. این بخش با تهیه و تولید برنامه‌ها و مستند‌هایی در ارتباط با زندگی هنریِ موسیقی‌دانانی که مورد تجلیل قرار می‌گیرند، به مدت چهار شب، در فضای مجازی منتشر شد.

از جمله فعالیت‌های جدیدِ سال‌نوا، طراحی و راه‌اندازی وب‌سایتی اختصاصی است که با تلاش‌های دوست هنرمندم، رضا کلانتری به انجام رسیده است. راه‌اندازی وب‌سایتِ سال‌نوا اتفاقی است که در ادامهٔ فعالیت‌های سال‌نوا نقش مهمی دارد. در این وب‌سایت، تاریخچه، تصاویر، اطلاعات هر دوره، به انضمام خبرها و مطالب اختصاصی و مهم موسیقی به مخاطب ارائه می‌شود. این سامانه به زودی و از طریق فراخوان، عضوگیری خواهد کرد و اهالی موسیقی را رسماً در کنار خود خواهد داشت. هنرمندانِ موسیقی از طریق وبسایت در نظرخواهی‌ها و سایر مواردی که نیازمندِ مشارکت است، سال‌نوا را یاری می‌دهند.

یکی از بخش‌های ویژه و مهمی که در تدارک آن هستیم واز طریق وب‌سایتِ سال‌نوا مراحلِ آن اجرایی خواهد شد، بخش «تندیس‌ِ قرنِ سال‌نوای موسیقی ایران» است. در این بخش، برای نخستین بار با مشارکت اهالی موسیقی، اثرگذارترین هنرمندان یک‌صد سال اخیر ایران در رشته‌های مختلف برگزیده و معرفی خواهند شد.

آیا در برنامه‌های آینده سال‌نوا، تغییراتی خواهیم داشت؟

همان‌طور که گفتم همواره تلاش کرده‌ایم تا سال‌نوا ایستا نباشد. طرحی را به اتفاق علی جعفری پویان در شورای مدیران سال‌نوا به تصویب رساندیم که از این پس، «شورای تخصصی سال‌نوا» متشکل از چند تن از هنرمندانِ نامدارِ موسیقی ایران، در کنار سال‌نوا قرار می‌گیرند. این شورا که اعضای آن در هر دوره می‌تواند متغیر باشد، در انتخاب هنرمندانی که قرار است مورد تجلیل قرار گیرند، یادبود هنرمندانِ درگذشته و موارد دیگری که نیاز به مشورت و نظر تخصصی باشد، سال‌نوا را یاری خواهند کرد. اولین جلسهٔ این شورا با حضور هنرمندان حسین علیزاده، مینا افتاده، وارطان ساهاکیان، بهرام دهقانیار و ابراهیم لطفی، ۵ آذرماه در مجموعهٔ شهر صدای پارسیان برگزار شد. هنرمندان گرانقدر احمد پژمان و کامبیز روشن‌روان نیز به‌صورت افتخاری و غیر حضوری مارا یاری خواهند داد و در جلسه‌های آتی، دو پژوهشگر گرامی آقایان علیرضا میرعلینقی و کیاوش صاحب‌نسق نیز به جمع شورا اضافه خواهند شد.

در پایان گفت و گو اگر صحبتی با هنرمندان موسیقی دارید، بفرمایید.

بیشترِ هنرمندانِ موسیقی خوب می‌دانند که بی‌مهری‌های زمانه را درک کرده‌اند. رویدادهایی مانند سال‌نوا شاید بتواند با همدلی و رفاقت‌ها، پنجره‌ای برای امید به آینده‌ای بهتر پیش رو بگشاید. بنابراین انتظار من به عنوان عضو کوچکی از جامعهٔ بزرگ موسیقی ایران این است که همچون گذشته و بیش از آن، یاریگرِ سال‌نوا باشند که تنها آیینی است که شکوه همدلی و اتحاد موسیقی‌دانان را جلوه‌گر می‌سازد. از هنرمندان عزیز تقاضا دارم در شناخته شدنِ بیشترِ سال‌نوا بکوشند و منتظر اخبار جدید و فراخوان‌هایی که از سوی وب‌سایت و صفحهٔ رسمی سال‌نوا در اینستاگرام منتشر می‌شود، باشند و در اطلاع‌رسانی‌ها ما را یاری دهند.

با سپاس مجدد از شما و توجه‌تان به سال‌نوای موسیقی ایران.

گفت و گو با غزاله بختیاری، شاعر و ترانه سرا

اختصاصی موسیقی هنری ایران: غزاله بختیاری  متولد 27 مرداد 65 در تهران است .او ترانه سرای جوان و نام آشنایی است که در مدت کوتاهی توانسته دو اثر از خود منتشر کند، یکی آلبوم ترانه و دکلمه با نام " احتمال عاشقی " و دیگری  کتاب مجموعه ترانه های او با نام  ساکنین من. همچنین ترانه های او در بسیاری از آهنگ ها و با صدای خوانندگان مختلفی منتشر شده است.

به بهانه ی انتشار اولین کتابش به نام " ساکنین من " گفت و گویی را با او ترتیب دادیم تا بیشتر درمورد آثار و فعالیت هایش بدانیم: 

چطور متوجه شدید که به هنر نوشتن علاقه دارید و این داستان از کجا اغاز شد؟

من از 13 سالگی با نوشتن متن ادبی شروع کردم و اولین ترانه مو در همان سال برای پدرم نوشتم. از آن سالها تا کنون کماکان مشغول نوشتن و اموختن هستم تا اینکه در سال 94 بصورت رسمی وارد کار ترانه سرایی شدم.

خلاصه ای از سابقه کاری و چگونگی آغاز فعالیت خودتان را بفرمایید:

اولین همکاریم در سال 94 با جناب ایمان حجت بود که منجر به انتشار آهنگ مصلوب با صدای ایشان شد.بعد از آن تا امروز با اهنگسازان و خوانندگان بسیاری همکاری داشته ام که  حامد شمس، آویستا باند ، علی صبح خیز و بهرنگ قدرتی از آن جمله هستند.

آلبوم ترانه و دکلمه با نام  احتمال عاشقی  و کتاب مجموعه ترانه ها با نام  ساکنین من

ترانه ها و اشعارتان بیشتر در چه فضاهایی هستند؟

ترانه های من بیشتر در ژانرهای عاشقانه و اجتماعی هستند که البته این روزها بنا به سفارش بیشتر ترانه های عاشقانه می نویسم.

نظرتان راجع به وضعیت اشعار وترانه های امروز چیست؟

در مقایسه با آثار گذشته امروزه ترانه ها بسیار سطحی تر شده اند و البته اعتقاد من اینست که متاسفانه سطح تقاضا برای ترانه  در همین حد باقی مانده و متاسفانه مردم هم به این درجه پائین اکتفا کرده اند. البته چقدر خوب هست اگر بتوانیم با  ارائه ی آثار فاخر و عمیق تر سطح سلیقه مخاطبان را ارتقاء دهیم.

کارهای کدامیک از ترانه سراها و شاعران گذشته و امروز را می پسندید؟

از شاعران نسل قبل  استاد هوشنگ ابتهاج بسیار مورد علاقه ی بنده هستند همینطور اشعار جناب قیصرامین پور و بعد از آن هم آثار جناب عبدالجبار کاکایی را دوست دارم. البته از نوجوانی به خواندن آثار بزرگانی چون مولانا، سعدی و سهراب سپهری علاقه بسیاری دارم.

در مورد آلبوم احتمال عاشقی که یکی از آثار منتشر شده ی شماست توضیح بفرمائید:

ایده ی اصلی این پروژه در سال 96  رقم خورد. ترانه های های زیادی برای این کار کاندید شده بود که از میان آن ها 10  ترانه را انتخاب کردیم و من افتخار همراهی  جناب بهرنگ قدرتی عزیز را در این آلبوم داشتم. اهنگسازی و اجرای پیانوی قطعات این آلبوم به عهده ی ایشان بود و به نظر من بهترین و نزدیکترین ملودی ها را برای هر ترانه خلق کردند. ضبط این قطعات در استودیو سی لحن باربد و توسط جناب طاهر علیرمضانی صورت گرفته و میکس و مستر این آلبوم هم  بعهده ی آقای سعید بهفری بوده است.

عکس های این آلبوم هم توسط جناب فرهاد ایرانی گرفته شده و همچنین لوگوتایپ احتمال عاشقی که من به شخصه خیلی دوستش دارم با هنرجناب محمد روح الامین طراحی و اجرا شده است.

اخذ مجوزوزارت ارشاد این آلبوم هم توسط موسسه ی نغمه های ماندگارایرانیان با مدیریت جناب علیرضا رجبی انجام شد.

ساکنین من نام کتاب جدید شماست که به تازگی منتشر شده، در مورد انتخاب اسم کتاب و فضای ترانه های آن توضیح دهید:

این کتاب مجموعه ای از ترانه هایی در زمینه ی عاشقانه، اجتماعی و انگیزشی است. در برخی از این ترانه ها سعی کردم زندگی را از دید آدمهای دیگری به تصویر بکشم که دردها و رنج های بسیاری را تحمل می کنند. مساله ای که  امروزه خیلی ها از پرداختن به آن پرهیز می کنند ولی به نظر من بیان این درد و رنج ها خود می تواند باعث التیام آن ها شود.

در بخش دیگری از ترانه های این کتاب هم سعی کردم قسمتی از روح و ذهن خودم را در ترانه ها انعکاس دهم.

در مجموع ترانه های این کتاب با دقت و وسواس بسیار انتخاب شده اند و انتشار این مجموعه توسط نشرمایا صورت گرفته است.

نحوه همکاری شما با آهنگسازان، تنظیم کنندگان و خوانندگان به چه صورتی است؟

گاهی ترانه ای از ترانه های من انتخاب می شود و بعد روی آن ملودی ساخته می شود و وارد مراحل تولید می شود. گاهی هم  بر اساس ملودی ترانه نوشته می شود. در برخی مواقع هم نوشتن ترانه بر اساس سفارش موضوعی اتفاق می افتد.

ظاهرا در زمینه ی ساخت ملودی هم فعالیت دارید:

بله، گاهی در زمان خلق یک ترانه همزمان ملودیِ آن هم در ذهن من شکل می گیرد. بهمین دلیل بعضی از ترانه هایم با ملودی های خودم واگذار شده اند که  اولین محصول آن آهنگ " عادت" با صدا و تنظیم جناب بهرنگ قدرتی بتازگی منتشر شده و چند ترانه و ملودی دیگر هم در مراحل تولید هستند.

چه توصیه ای دارید برای کسانی که به سرودن ترانه و شعر علاقمند هستند و می خواهند نوشتن را بعنوان شغل اصلی خودشان انتخاب کنند؟

مطالعه و تماشای فیلم قطعا می تواند منشاء الهام برای نوشتن باشد. همچنین اتفاقات روزمره جامعه و نوع زاویه ی دید ما نسبت به آن اتفاقات می تواند دریچه ی بزرگی برای انعکاس آن باشد. شنیدن ندای درون هر کس هم می تواند منجر به خلق آثاری نو و قابل توجه شود. البته لازم بذکر است که هر کاری در سایه ی تمرکز و استمراربه نتیجه خواهد رسید.

گفت و گو: رضا کلانتری

هشتم اردیبهشت نود و هشت

رضا کلانتری و موسیقی نمایش روز بیست و یکم

نمایش "روز بیست و یکم" در سالن مهرگان در حال اجراست، با رضا کلانتری، آهنگساز این نمایش گفت و گویی انجام دادیم که در پی می آید.

لطفا توضیح مختصری از نمایش روز بیست و یکم بفرمایید.

با سلام، نمایش روز بیست و یکم، به نویسندگی و کارگردانی خانم نیوشا محرابی، از هفتم مرداد نود و هفت، در حال اجراست و من به عنوان آهنگساز این نمایش، به همراهی دو تن از نوازندگان و همکاران، مشغول اجرای موسیقی این نمایش هستیم. خانم نگار حسینی و خانم فاطمه کریمی از همکاران بنده هستند.

چه مدت با گروه تمرین داشتید؟

واقعیت اینست که زمان زیادی برای تمرین وموارد دیگر نداشتیم ولی با توجه به اینکه با این گروه موسیقی در کار قبل هم همکاری داشتیم، به خوبی و با سرعت کار را رساندیم.

ژانر کار و فضای موسیقی که برای این نمایش در نظر گرفتید؟

با توجه به متن که داستانی تاریخی است، نوع موسیقی مشخص شده است. داستان در شهری در شمال کشور، در دهه بیست شمسی اتفاق می افتد و اتفاقاتی که با بازی شخصیت های تاثیرگذار این شهر در جریان است، موسیقی نیز پیش می رود.

آنچه برای موسیقی این نمایش کار شده، ترکیبی از موسیقی روایتگر، فضاسازی، موسیقی مطربی، سنتی، و همینطور فضاسازی آتونال است. در بسیاری از موارد به دلیل نوع متن و بازی، موسیقی کاملا بداهه و آتونال را داریم و در بخش هایی نیز، موسیقی کاملا بر پایه ردیف موسیقی سنتی ایران.

 ترکیب سازهایی که برای این نمایش در نظر گرفتید را بفرمایید.

سازهای تار، کمانچه، تمبک و دف و دایره. ولی در بسیاری از صحنه ها، صدای معمول این سازها را نمیشنوید. با استفاده از این سازها، فضاسازی هایی انجام می گیرد که خارج از صدای سنتی این سازهاست.

البته یکی از مواردی که باعث این نوع موسیقی شده، متن و داستان و مورد دیگر، تعداد زیاد قاب هایی است که در کار داریم.

در این کار موسیقی از لحظه ورود تماشاگر آغاز می شود و بیننده را با فضای کار آشنا می کند. شاید بتوان گفت، نخستین بازیگرانی که در این نمایش دیده می شوند، نوازندگان هستند. برای وصل صحنه ها، موسیقی نقش اصلی را دارد و جدای از فضاسازی معمول، نوعی اعلان و زمینه سازی کلی داستان و همینطور ورود به صحنه بعدی و توصیف را بر عهده دارد. در تاتر با موسیقی سر صحنه، به دلیل عدم وجود تعداد زیاد نوازنده و مشکلات دیگر، نمی توان مانند سینما، به موسیقی شخصیت پرداز به آن شکل پرداخت. ولی با کمی خلاصه گویی می شود، روند داستان را در سیر کلی موسیقی جاری کرد. به همین دلیل، آنچه از وصل صحنه ها از هم می شنویم، نمایی از قاب بعدی داستان است ولی نه به شکلی که داستان را لو بدهد. به دلیل روند تقریبا یکنواخت داستان، تماشاگر همراه با متن و موسیقی خود را در جریان اتفاقات قرار می دهد و این زمینه سازی به هیچ وجه باعث لو رفتن نمای بعدی نمی شود.

نظرتان راجع به موسیقی سر صحنه و اجرای زنده چیست؟

برای پاسخ، باید از دو وجه به این قضیه نگاه کرد. از دید تماشاگر و از دید آهنگساز.

از دید تماشاگر، این اتفاق، بسیار جالب و جذاب است، و دیدن نوازندگانی که موسیقی را در لحظه اجرا می کنند می تواند جذابیت بسیاری داشته باشد.

از دید آهنگساز، در بعضی از کارها، اجرای سر صحنه می تواند خوب و در بعضی کارها نامناسب باشد. اگر کاری با تعداد زیاد پرسوناژ و صحنه های متفاوت و متنی پرماجرا باشد، شاید اجرای سر صحنه موسیقی، نیاز به تعداد زیادی نوازنده با رنگ آمیزی سازهای مختلف داشته باشد که با توجه به فضاهای کوچک سالن ها، امکانات نامناسب صوتی، هزینه ها و... عملا امکان پذیر نباشد. بنابراین، در این نوع کارها بهتر است موسیقی ضبط شده و پلی بک در نظر گرفته شود. که البته مشکلات دیگری نیز در پی خواهد داشت. هماهنگی بازیگران و... با موسیقی و فضای یکنواخت حسی موسیقی، باعث می شود کار پس از چند اجرا یکنواخت شود.

در کارهایی که عکس مورد قبلی باشد، معمولا موسیقی سر صحنه می تواند نتیجه بهتری داشته باشد و معمولا هم این کار انجام می شود.

در این کار، به دلیل نوع داستان، موسیقی سرصحنه انتخاب شده است.

صحبت راجع به موسیقی نمایش و تناسب آن با متن بسیار است، ولی در حالت کلی می توان گفت، موسیقی سر صحنه، بسیار جذاب تر از موسیقی ضبط شده است، هم برای بازیگر هم برای نوازنده و همچنین تماشاگر.

شما در کار قبلی که سال گذشته داشتید همین ترکیب سازها را برای نمایش سنتی و آیینی انتخاب کرده بودید، چطور برای نمایش روز بیست و یکم هم همین ترکیب ساز مورد استفاده قرار می گیرد؟

آنچه در دو نمایش گفته شده مشترک است، ایرانی بودن متن است. در نمایش "طربنامه شهر خیال" به کارگردانی آقای کیوان نخعی، ما با متنی مواجه بودیم که کاملا ایینی و سنتی و مطربی و سیاه بازی و در کل کاملا ایرانی بود. بهترین سازهایی که برای این شکل کار می توان استفاده کرد سازهای تار و کمانچه و سه تار وتمبک و کلا سازهای ایرانی است. در نمایش روز بیست و یکم نیز فضای ایرانی و مخصوصا تاریخی کاملا ایرانی است ولی ما غیر از موسیقی ایرانی، موسیقی فضاساز و افکتیو و روایت گر را نیز با همین سازها به صدا درمی آوریم و با تاکید بسیار بر انتخاب این سازها پیش می رویم.

از برنامه های آینده و در دست خود بفرمایید:

غیر از تدریس و مدیریت وب سایت و آهنگسازی، فعلا کار جدیدی در دست ندارم ولی ایده هایی برای نوعی نمایش موزیکال دارم که اگر شرایط مهیا شود، به اجرا در خواهد آمد.

در پایان اگر صحبتی دارید بفرمایید:

از همه دوستان و هنردوستان دعوت میکنم برای دیدن نمایش روز بیست و یکم تشریف بیاورند، این گونه نمایش ها که به صورت خصوصی و با هزینه های شخصی اجرا می شوند، نیاز به حمایت هنردوستان دارند و با توجه به اینکه گروه بازیگران و کارگردان و تمامی عوامل با صرف وقت و هزینه چنین کاری را آماده اجرا کرده اند، نیازمند حمایت هستند. از طرف گروه روز بیست و یکم از همه دعوت می کنم که برای دیدن این نمایش تشریف بیاورند.

گفت و گو: امیر نوری

موسیقی هنری ایران

دهم مرداد نود و هفت

واکنش همایون شجریان به خبری بی‌اساس در میانه بازی ایران و اسپانیا

همایون شجریان در واکنش به خبری نگران‌کننده که در میانه بازی ایران و اسپانیا در مورد وضعیت سلامتی محمدرضا شجریان منتشر شد، گفت: تکرار این شایعات که هدف از به راه انداختن هر از گاه آن مشخص و معلوم است جز آب در هاون کوبیدن نیست.

به گزارش ایلنا، شامگاه گذشته چهارشنبه 30 خرداد در میانه بازی ایران و اسپانیا در جام جهانی 2018 خبری در مورد وضعیت جسمانی خسرو آواز ایران، محمدرضا شجریان منتشر شد. خبری که حاصل اشتباه کانال تلگرامی یک روزنامه بود و احیانا تشابه آوایی نام زنده‌یاد صدرالدین شجره (نویسنده، کارگردان و گوینده پیشکسوت رادیو) که همان زمان در بیمارستان لاله تهران درگذشت با نام محمدرضا شجریان بود.

همایون شجریان، خواننده آواز ایرانی و فرزند محمدرضا شجریان در واکنش به این اتفاق در صفحه اینستاگرامش نوشت: امشب همزمان با فوتبال ایران و اسپانیا باز هم شایعه‌ای بی‌اساس مردم عزیز را دل‌نگران کرد. دوستان گرامی خدا رو شکر که پدر حالشان خوب است و بازی‌های فوتبال را در منزل دنبال می‌کنند. خدمت عزیزان یادآوری می‌کنم که هر گونه خبر در مورد حال و احوال ایشان را اینجا با شما در میان خواهم گذاشت. تکرار این شایعات که هدف از به راه انداختن هر از گاه آن مشخص و معلوم است جز آب در هاون کوبیدن نیست. با آرزوی سلامتی و روزهای شاد و پر امید برای شما عزیزان.

بردیا کیارس:

با کت و شلوار شیک نمی‌شود پیراهن پاره پوشید!

بردیا کیارس معتقد است، بهتر بود هزینه‌ای که صرف ساخت سرود تیم ملی فوتبال ایران در جام‌جهانی ۲۰۱۸ روسیه توسط ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر ملی ایران و اجرای منتخب این دو ارکستر در روسیه می‌شود، صرف بهتر شدن وضعیت ارکسترها می‌شد.

این نوازنده و رهبر ارکستر در گفت‌وگویی با ایسنا، در این زمینه اظهار کرد: این حرکت خوبی است، اما بودجه‌ای که صرف این کار می‌شود می‌توانست صرف بهتر شدن شرایط ارکسترها شود. به عنوان مثال، باید سازهای ارکستر سمفونیک را نو کنیم، تمام سازهای آن، بویژه سازهای کنترباس خیلی قدیمی هستند. دیگر کار این سازها از تعمیر گذشته و باید سازهای جدید خریداری کرد.

کیارس با بیان اینکه این هزینه‌ها باید بنیادی‌تر باشد، گفت: چرا از آهنگسازان خوبی که بلد هستند برای ارکستر سمفونیک اثر بنویسند، استفاده نمی‌کنیم؟ آهنگسازهای درجه‌ یک ما زیاد نیستند اما همگی خانه‌نشین شده‌اند، مانند احمد پژمان، لوریس چکناوارایان، محمد سعید شریفیان، مهران روحانی و...! چرا آن‌ها نباید کار بکنند؟

رهبر سابق ارکستر موسیقی ملی ایران، بیان کرد: اگر همه چیز درست و سرجای خودش بود، از این حرکت‌ها کیف می‌کردیم اما الان مانند این است که با کت و شلوار شیک، پیراهن پاره بپوشیم. کاش به فکر پایه و اساس باشند؛ نه اینکه افتخار کنند که ارکسترها را به اینجا و آنجا بردند.